Umlandvo webakaMdluli
Sibongo sakaMdluli sisuselwa egameni
lemholi waso levele Iitichaza ngekwalo
kutsi abengulondlulako. BakaMdluli ngekulandza kwaGinindza, (1992) bahlukene kabili, kunebaka Mdluli Sikhandzisa lakuphuma khona insila yenkhosi Kanye naMdluli Bhekiswako lapho kutalwa khona iNdlovukati Labotsibeni. Kubaluleka kwalesibongo emlandvweni wemaSwati awudzing; kuchazwa, ingan; bangemataJa nkhosi. Indlovukati Labotsibeni indzima layidlala emlandvweni wekutfutfukisa sive semaSwati imenta eme yedvwa cekelele. Ingani ngiyo iNdlovukati leyakhulisa INkhweletjeni yaNgwane yaMahlokohla. BakaMdluli bakhontakubakaDlamini ngesikhatsi basuka kaTembe. BakaMdluli batinta endzaweni lekutsiwa kukaMbikiza banebukhosi babo lobunemandla sibili. Inkhosi Dlamini Wesitsatfu wayitsandza futsi wayifisa indlela lenekuthula lesiphetse futsi nalesenta ngayo tintfo taso wabacela kutsi bakhonte kuye. Wabanika umsebenti wekutsi kube ngibo labasita endlunkhulu. Kuhlukana ngemacembu kwesive sakaMdluli kwenteka ngesikhatsi iNkhosi Dlamini Wesitsatfu akhetsa Iicecebane lesive sakaMdluli kutsi bahambe embili babetinhloli kute babone kutsi live lime njani. Bafike batfola live linotsile futsi lilihle bangabe basabuya kutewubika kuDlamini bavele batinta lapho. Emva kwekulindza sikhatsi lesidze, iNkhosi yabese itfumela lelicembu lakaMdluli lelisele kutsi liyewubuka laba labahambe kucala. Nembala babakhandza laba Jabahambe kucaJa kepha babakhandza sebatihlalele kahle batintile, bakhomba ngalosekhatsi base batsi inikhandzile!. Base bayobabika enkhosini. Lelicembu lekucala labitwa ngekutsi bakaMdluli Sikhandzisa, ingani phela naku babakhandza, kwatsi leli lebelibheka laba labanye kwatsiwa boMdluli Bhekiswako ngobe phela kungibo labakhombe inkhosi lapha kunalaba labanye khona. nakutsiwa kubakaMdluli: 'Wena lowabhekisa inkhosi elusaseni' kusukwe kucondvwe etigamekweni letimbili etikhatsini temlandvo lowehlukene. Kwekucala kulapho bakaMdluli bakhomba inkhosi lapha kuhlalwa khona eveni lelisha kantsi kwesibili, kushiwo Iigalelo lelabanjwa yiNdlovukati Labotsibeni ngesikhatsi asabambe bukhosi abambele Sifuba sinengceke sinemanti aseluswane kudzimate kufike lapho inkhosi ibekwa khona esihlalweni aneminyaka lengu-21. Lusasa phela ngulapho kuhlala khona inkhosi ngembi kwekutsi ibekwe esikhundleni. Indlovukati Labotsibeni unconywa kakhulu ngekukhulisa futsi alungiselele iMbube Sobhuza Wesibili bukhosi. llkwetinanatelo tabakaMdluli kuyaye kutsiwe 'Wena wabhekisa iNkhosi elusaseni luvuno'. Loku kubangelwa kutsi ncantilini lomunye longukhokho walesibongo bekabulala titsa kamatima emphini. Leligama lelitsi Luvuno Iisuka egameni lelitsi 'kuvuna'. Kubulala kwakhe titsa emphini bekufananiswa nekuvuna emasimini kungako kutsiwa nje nguLuvuno. Inyama yembuti kutsiwa iyatila kubakaMdluli. Kutsiwa badla inkonkoni noma Iishongololo esikhundleni senyama sembuti. Ngekusho kwabo labakaMdluli kubulala imbuti akusiyo intfo lebuchawe kepha kubulala inkonkoni noma lishongololo lekusilwane sasesigangeni kukhombisa buchawe. Kutsiwa emandla abo asesandleni sekudla lekusandla semphi lesisetjentiswa ekugwazeni kungako nje kutsiwa labakaBhekiswako bayinsila yenkhosi. Kutsiwa iNdlovukati Labotsibeni ngesikhatsi itsatsa lesikhundla sekuba yiNdlovukati, tinini tayo teta kutewuhlala nayo. Kwatsite ngukutsi babe banengi labaMdluli base bafunelwa indzawo yabo, umphakatsi lapho batewuhlala khona. Lowo mphakatsi nobe indzawo iNdlovukati yawucamba ngekutsi kuseNgwazini, lekusho indzawo yemachawe nobe tingwazi. Umntfwanenkhosi lomele kutsatsa bukhosi ubitwa ngekutsi ungumlisa. BakaMdluli Bhekiswako-ke base batsatsa loku bakufaka etinanatelweni tabo ngobe phela iNdlovukati Labotsibeni ngiyo leyakhulisa yafundzisa yabuye yalungiselela Sobhuza Wesibili kutsatsa bukhosi. BakaMdluli Sikhandzisa nebakaMdluli Bhekiswako abatitsatsi ngekutsi batihlobo letikhashane kepha ngebukhulu bemaguma abo, liguma lelikhulu boSikhandzisa bese kutsi Iiguma lelincane boBhekiswako lababitwa ngekutsi emahambate enkhosi langamange atfole lutfo. Kamera, (1999) usitekela kutsi ncantilini laba bakaMdluli bebaniketwe umsebenti wekuniketa inkhosi luhlobo Iwemutsi lotsite ngemicimbi wekuhlanta. Lomutsi bewugaywa ube yimphuphu bese inkhosi iyawusebentisa ekuciniseni sigodJo sayo. Cishe kunengi lokungashiwo ngalesibongo kepha lokhu ngiko lokubaluleke kakhulu lekwenta kutsi lesibongo singene emlandvweni wemaSwati.
kutsi abengulondlulako. BakaMdluli ngekulandza kwaGinindza, (1992) bahlukene kabili, kunebaka Mdluli Sikhandzisa lakuphuma khona insila yenkhosi Kanye naMdluli Bhekiswako lapho kutalwa khona iNdlovukati Labotsibeni. Kubaluleka kwalesibongo emlandvweni wemaSwati awudzing; kuchazwa, ingan; bangemataJa nkhosi. Indlovukati Labotsibeni indzima layidlala emlandvweni wekutfutfukisa sive semaSwati imenta eme yedvwa cekelele. Ingani ngiyo iNdlovukati leyakhulisa INkhweletjeni yaNgwane yaMahlokohla. BakaMdluli bakhontakubakaDlamini ngesikhatsi basuka kaTembe. BakaMdluli batinta endzaweni lekutsiwa kukaMbikiza banebukhosi babo lobunemandla sibili. Inkhosi Dlamini Wesitsatfu wayitsandza futsi wayifisa indlela lenekuthula lesiphetse futsi nalesenta ngayo tintfo taso wabacela kutsi bakhonte kuye. Wabanika umsebenti wekutsi kube ngibo labasita endlunkhulu. Kuhlukana ngemacembu kwesive sakaMdluli kwenteka ngesikhatsi iNkhosi Dlamini Wesitsatfu akhetsa Iicecebane lesive sakaMdluli kutsi bahambe embili babetinhloli kute babone kutsi live lime njani. Bafike batfola live linotsile futsi lilihle bangabe basabuya kutewubika kuDlamini bavele batinta lapho. Emva kwekulindza sikhatsi lesidze, iNkhosi yabese itfumela lelicembu lakaMdluli lelisele kutsi liyewubuka laba labahambe kucala. Nembala babakhandza laba Jabahambe kucaJa kepha babakhandza sebatihlalele kahle batintile, bakhomba ngalosekhatsi base batsi inikhandzile!. Base bayobabika enkhosini. Lelicembu lekucala labitwa ngekutsi bakaMdluli Sikhandzisa, ingani phela naku babakhandza, kwatsi leli lebelibheka laba labanye kwatsiwa boMdluli Bhekiswako ngobe phela kungibo labakhombe inkhosi lapha kunalaba labanye khona. nakutsiwa kubakaMdluli: 'Wena lowabhekisa inkhosi elusaseni' kusukwe kucondvwe etigamekweni letimbili etikhatsini temlandvo lowehlukene. Kwekucala kulapho bakaMdluli bakhomba inkhosi lapha kuhlalwa khona eveni lelisha kantsi kwesibili, kushiwo Iigalelo lelabanjwa yiNdlovukati Labotsibeni ngesikhatsi asabambe bukhosi abambele Sifuba sinengceke sinemanti aseluswane kudzimate kufike lapho inkhosi ibekwa khona esihlalweni aneminyaka lengu-21. Lusasa phela ngulapho kuhlala khona inkhosi ngembi kwekutsi ibekwe esikhundleni. Indlovukati Labotsibeni unconywa kakhulu ngekukhulisa futsi alungiselele iMbube Sobhuza Wesibili bukhosi. llkwetinanatelo tabakaMdluli kuyaye kutsiwe 'Wena wabhekisa iNkhosi elusaseni luvuno'. Loku kubangelwa kutsi ncantilini lomunye longukhokho walesibongo bekabulala titsa kamatima emphini. Leligama lelitsi Luvuno Iisuka egameni lelitsi 'kuvuna'. Kubulala kwakhe titsa emphini bekufananiswa nekuvuna emasimini kungako kutsiwa nje nguLuvuno. Inyama yembuti kutsiwa iyatila kubakaMdluli. Kutsiwa badla inkonkoni noma Iishongololo esikhundleni senyama sembuti. Ngekusho kwabo labakaMdluli kubulala imbuti akusiyo intfo lebuchawe kepha kubulala inkonkoni noma lishongololo lekusilwane sasesigangeni kukhombisa buchawe. Kutsiwa emandla abo asesandleni sekudla lekusandla semphi lesisetjentiswa ekugwazeni kungako nje kutsiwa labakaBhekiswako bayinsila yenkhosi. Kutsiwa iNdlovukati Labotsibeni ngesikhatsi itsatsa lesikhundla sekuba yiNdlovukati, tinini tayo teta kutewuhlala nayo. Kwatsite ngukutsi babe banengi labaMdluli base bafunelwa indzawo yabo, umphakatsi lapho batewuhlala khona. Lowo mphakatsi nobe indzawo iNdlovukati yawucamba ngekutsi kuseNgwazini, lekusho indzawo yemachawe nobe tingwazi. Umntfwanenkhosi lomele kutsatsa bukhosi ubitwa ngekutsi ungumlisa. BakaMdluli Bhekiswako-ke base batsatsa loku bakufaka etinanatelweni tabo ngobe phela iNdlovukati Labotsibeni ngiyo leyakhulisa yafundzisa yabuye yalungiselela Sobhuza Wesibili kutsatsa bukhosi. BakaMdluli Sikhandzisa nebakaMdluli Bhekiswako abatitsatsi ngekutsi batihlobo letikhashane kepha ngebukhulu bemaguma abo, liguma lelikhulu boSikhandzisa bese kutsi Iiguma lelincane boBhekiswako lababitwa ngekutsi emahambate enkhosi langamange atfole lutfo. Kamera, (1999) usitekela kutsi ncantilini laba bakaMdluli bebaniketwe umsebenti wekuniketa inkhosi luhlobo Iwemutsi lotsite ngemicimbi wekuhlanta. Lomutsi bewugaywa ube yimphuphu bese inkhosi iyawusebentisa ekuciniseni sigodJo sayo. Cishe kunengi lokungashiwo ngalesibongo kepha lokhu ngiko lokubaluleke kakhulu lekwenta kutsi lesibongo singene emlandvweni wemaSwati.
Tinanatelo
tabakaMdluli
Nati tinanatelo takaMdluli tilandvwa
ngetindlela letehlukene. Lokubanga kutsi kube netindlela letehlukene kutsi
labatitekako abatiteki ngendlela lefanako tinanatelo. Loku kubangelwa kutsi umlandvo
wetfu bewungabhalwa phansi manje labanye bateka ngendlela lebeva ngayo kepha
tonkhe tisasho bona labekunene:
Indlela yekucala
Mdluli
Bhekiswako
Wena wabhekis' inkhos' elusaseni
Sukuta
Luvuno
Luvuno alunanhloni
BakaMdluli abayidli inyama yembuti
Badla yenkonkoni
Phika sinamandla
Mlimi wansindze
Bantfu balim' emafus' aboGembe
Mlisana
Ndzindzindzi
Mdluli!
Indlela yesibili
Mdluli
Bhekiswako
Phakatsi
Nselo lenkhulu
Luvuno lolungenamahloni
BakaMdluli abayidli inyama yembuti
Badla yenkonkoni
Mdluli!
Indlela yesitsatfu
Mdluli
Sikhandzisa
Mandzindzakandzaba
Wena Delila, tinkhomo
Watsenga emajaha
Indlela yesine
Mdluli
Sikhandzisa
Mkholo lonsundvu
Lonsundvu ngisho netinyawo takho
Mbokodvo lenhle legaya bulawu bemakhosi
Indlela yesihlanu
Mdluli
Sikhandzisa
Semakholo
Mbokodvo lendze
Lesilala bulawu bemakhosi
Mhlanti wendlunkhulu
Mdluli
Bhekiswako
Wena wabhekis' inkhos' elusaseni
Sukuta
Luvuno
Luvuno alunanhloni
BakaMdluli abayidli inyama yembuti
Badla yenkonkoni
Phika sinamandla
Mlimi wansindze
Bantfu balim' emafus' aboGembe
Mlisana
Ndzindzindzi
Mdluli!
Indlela yesibili
Mdluli
Bhekiswako
Phakatsi
Nselo lenkhulu
Luvuno lolungenamahloni
BakaMdluli abayidli inyama yembuti
Badla yenkonkoni
Mdluli!
Indlela yesitsatfu
Mdluli
Sikhandzisa
Mandzindzakandzaba
Wena Delila, tinkhomo
Watsenga emajaha
Indlela yesine
Mdluli
Sikhandzisa
Mkholo lonsundvu
Lonsundvu ngisho netinyawo takho
Mbokodvo lenhle legaya bulawu bemakhosi
Indlela yesihlanu
Mdluli
Sikhandzisa
Semakholo
Mbokodvo lendze
Lesilala bulawu bemakhosi
Mhlanti wendlunkhulu
EXCERPTED From:
''KUBUKA NGELISO LELIBANTI LIGALELO LEMASIKO NENKHOLO YEBANTFU EKUTALWENI KABUSHA KWE-AFRIKA KUBUKWE NGCO SIVE SEMASWATI'' By PETROS MAFIKA LUBISI
Matalankosi yena?
ReplyDeleteNami ngiyafisa ukwati ukutsi uMatala Nnkosi yena?
DeleteThanks for this clans
ReplyDeleteNgicela kubuta labakwa Mdluli Lukhele Mngometulu bangenaphi bona??
ReplyDeletenow I am sure abt the praise name...
ReplyDeletemina ngophenyo engilenzile nolwazi ngokomlando waka MDLULI/MDHLULI ngazi ukuthi bebangabazingeli abaphambili bandlula nalapho kunesiziba esingandlulwa ngisho intwala.bandlula lapho kungandluli muntu.
ReplyDeleteu Mdluli,Bhekiswayo,Lukhele,Mgomezulu,Skhandisa ngingabala kushone ilanga.Lokuhlukana kangaka kwesibongo kwadalwa ukunqoba izimpi nokuqabana emndenini
Kodwa umdluli womzulu yena ubuyaphi
DeleteMDLULI means survival of the fittest from the olden days
ReplyDeleteNgiyabonga kakhulu ngosipha ulwazi olungaka kwand bo Mdluli
ReplyDeleteNDLULA LAPHO KUNGANDLULWA KHONA !!!
ReplyDeleteApparently, there's a village in eSwatini called Emashobeni..what is the significance of this area in the history of the Mdluli clan.
ReplyDeleteYati nami ngiyafisa kukwati loko
DeleteMina izithakazelo engizaziyo. Ngo Mdluli,"shenge, mfumbathi, Sikwayo, nzimande, mswazi, lukhele, mabiyela ngafushane ngoba amade azomsibekela. Ezakithi Ke lezo", xolani lo
ReplyDeleteKepha ngifisa ukwazi kancono ngomlando ngokuzaleka nokuzalana kwamakhehla a kithi
ReplyDeleteNgiyafisa mina kekuhlanganwe ndawothizeni kubizwe wonke umuntu waka Mdluli ezenolwazi lwakhe lomlando
ReplyDeleteNami mgiyafisa ukwazi ukuthi kahle sivelaphi ngoba ngathi nomgomezulu uyagena kwamdluli
ReplyDeleteLove it
ReplyDeleteNgokwazi kwami o Mngomezulu bakithi uzalo laka Mdhluli/Mdluli
ReplyDeleteMngometulu and Mdluli yah Kona bakanyekanye back from bokhokho but I promic to give u d full history
ReplyDeleteOMdluli zikode bona baqhamukaphi?
ReplyDeletekawukho umehluko ngaMdluli na Mdhluli sibongo sinye, kuphela nje kubeliphutsa ka ndabazababantu. ngiko nje nalesinanatelo sisinye.
ReplyDeleteMatalankosi
ReplyDeleteIf you need more information about how different people uses different clan names for the same surname, you can contact me on 0727518936. We have Dlamini sibalukhulu from KZN and Dlamini Nkhosi, wena wekunene, the Swati King
ReplyDeleteNgifisa ukwazi ukuthi emlandweni ngubani owagcina sekunguye okhulise isibongo sakwa MDLULI e KZN ngoba singabakwa MDLULI sise KZN thina thanks
ReplyDeleteMdluli yena uphuma kusiphi isizwe?Mdluli uzalwa wubani futhi yena wazala bani?wobani abafowabo kaMdluli?Baqhamuka kuphi ne Africa abakwa Mdluli?
ReplyDeletegood question Bafo. Nobukhosi bomMdluli e Nelspruit invelaphi nesizinza sawo?
DeleteMina ngolwazi lwami enginalo, mina ngingowakwa Mngomezulu kuthiwa uMdluli indodana endala ka Mngomezulu ngokudabuka sisuka kubesuthe e Polokwane manje ngiyadideka masekuchazwa ngalendlela
ReplyDelete