Tuesday, 2 September 2014

Umlandvo & Tinanatelo tabakaMdluli Bhekiswako




Umlandvo webakaMdluli

Sibongo sakaMdluli sisuselwa egameni lemholi waso levele Iitichaza ngekwalo
kutsi abengulondlulako. BakaMdluli ngekulandza kwaGinindza, (1992) bahlukene kabili, kunebaka Mdluli Sikhandzisa lakuphuma khona insila yenkhosi Kanye naMdluli Bhekiswako lapho kutalwa khona iNdlovukati Labotsibeni. Kubaluleka kwalesibongo emlandvweni wemaSwati awudzing; kuchazwa, ingan; bangemataJa nkhosi. Indlovukati Labotsibeni indzima layidlala emlandvweni wekutfutfukisa sive semaSwati imenta eme yedvwa cekelele. Ingani ngiyo iNdlovukati leyakhulisa INkhweletjeni yaNgwane yaMahlokohla. BakaMdluli bakhontakubakaDlamini ngesikhatsi basuka kaTembe. BakaMdluli batinta endzaweni lekutsiwa kukaMbikiza banebukhosi babo lobunemandla sibili. Inkhosi Dlamini Wesitsatfu wayitsandza futsi wayifisa indlela lenekuthula lesiphetse futsi nalesenta ngayo tintfo taso wabacela kutsi bakhonte kuye. Wabanika umsebenti wekutsi kube ngibo labasita endlunkhulu. Kuhlukana ngemacembu kwesive sakaMdluli kwenteka ngesikhatsi iNkhosi Dlamini Wesitsatfu akhetsa Iicecebane lesive sakaMdluli kutsi bahambe embili babetinhloli kute babone kutsi live lime njani. Bafike batfola live linotsile futsi lilihle bangabe basabuya kutewubika kuDlamini bavele batinta lapho. Emva kwekulindza sikhatsi lesidze, iNkhosi yabese itfumela lelicembu lakaMdluli lelisele kutsi liyewubuka laba labahambe kucala. Nembala babakhandza laba Jabahambe kucaJa kepha babakhandza sebatihlalele kahle batintile, bakhomba ngalosekhatsi base batsi inikhandzile!. Base bayobabika enkhosini. Lelicembu lekucala labitwa ngekutsi bakaMdluli Sikhandzisa, ingani phela naku babakhandza, kwatsi leli lebelibheka laba labanye kwatsiwa boMdluli Bhekiswako ngobe phela kungibo labakhombe inkhosi lapha kunalaba labanye khona. nakutsiwa kubakaMdluli: 'Wena lowabhekisa inkhosi elusaseni' kusukwe kucondvwe etigamekweni letimbili etikhatsini temlandvo lowehlukene. Kwekucala kulapho bakaMdluli bakhomba inkhosi lapha kuhlalwa khona eveni lelisha kantsi kwesibili, kushiwo Iigalelo lelabanjwa yiNdlovukati Labotsibeni ngesikhatsi asabambe bukhosi abambele Sifuba sinengceke sinemanti aseluswane kudzimate kufike lapho inkhosi ibekwa khona esihlalweni aneminyaka lengu-21. Lusasa phela ngulapho kuhlala khona inkhosi ngembi kwekutsi ibekwe esikhundleni. Indlovukati Labotsibeni unconywa kakhulu ngekukhulisa futsi alungiselele iMbube Sobhuza Wesibili bukhosi. llkwetinanatelo tabakaMdluli kuyaye kutsiwe 'Wena wabhekisa iNkhosi elusaseni luvuno'. Loku kubangelwa kutsi ncantilini lomunye longukhokho walesibongo bekabulala titsa kamatima emphini. Leligama lelitsi Luvuno Iisuka egameni lelitsi 'kuvuna'. Kubulala kwakhe titsa emphini bekufananiswa nekuvuna emasimini kungako kutsiwa nje nguLuvuno. Inyama yembuti kutsiwa iyatila kubakaMdluli. Kutsiwa badla inkonkoni noma Iishongololo esikhundleni senyama sembuti. Ngekusho kwabo labakaMdluli kubulala imbuti akusiyo intfo lebuchawe kepha kubulala inkonkoni noma lishongololo lekusilwane sasesigangeni kukhombisa buchawe. Kutsiwa emandla abo asesandleni sekudla lekusandla semphi lesisetjentiswa ekugwazeni kungako nje kutsiwa labakaBhekiswako bayinsila yenkhosi. Kutsiwa iNdlovukati Labotsibeni ngesikhatsi itsatsa lesikhundla sekuba yiNdlovukati, tinini tayo teta kutewuhlala nayo. Kwatsite ngukutsi babe banengi labaMdluli base bafunelwa indzawo yabo, umphakatsi lapho batewuhlala khona. Lowo mphakatsi nobe indzawo iNdlovukati yawucamba ngekutsi kuseNgwazini, lekusho indzawo yemachawe nobe tingwazi. Umntfwanenkhosi lomele kutsatsa bukhosi ubitwa ngekutsi ungumlisa. BakaMdluli Bhekiswako-ke base batsatsa loku bakufaka etinanatelweni tabo ngobe phela iNdlovukati Labotsibeni ngiyo leyakhulisa yafundzisa yabuye yalungiselela Sobhuza Wesibili kutsatsa bukhosi. BakaMdluli Sikhandzisa nebakaMdluli Bhekiswako abatitsatsi ngekutsi batihlobo letikhashane kepha ngebukhulu bemaguma abo, liguma lelikhulu boSikhandzisa bese kutsi Iiguma lelincane boBhekiswako lababitwa ngekutsi emahambate enkhosi langamange atfole lutfo. Kamera, (1999) usitekela kutsi ncantilini laba bakaMdluli bebaniketwe umsebenti wekuniketa inkhosi luhlobo Iwemutsi lotsite ngemicimbi wekuhlanta. Lomutsi bewugaywa ube yimphuphu bese inkhosi iyawusebentisa ekuciniseni sigodJo sayo. Cishe kunengi lokungashiwo ngalesibongo kepha lokhu ngiko lokubaluleke kakhulu lekwenta kutsi lesibongo singene emlandvweni wemaSwati.

 

Tinanatelo tabakaMdluli

Nati tinanatelo takaMdluli tilandvwa ngetindlela letehlukene. Lokubanga kutsi kube netindlela letehlukene kutsi labatitekako abatiteki ngendlela lefanako tinanatelo. Loku kubangelwa kutsi umlandvo wetfu bewungabhalwa phansi manje labanye bateka ngendlela lebeva ngayo kepha tonkhe tisasho bona labekunene:

Indlela yekucala
Mdluli
Bhekiswako
Wena wabhekis' inkhos' elusaseni
Sukuta
Luvuno
Luvuno alunanhloni
BakaMdluli abayidli inyama yembuti
Badla yenkonkoni
Phika sinamandla
Mlimi wansindze
Bantfu balim' emafus' aboGembe
Mlisana
Ndzindzindzi
Mdluli!

Indlela yesibili
Mdluli
Bhekiswako
Phakatsi
Nselo lenkhulu
Luvuno lolungenamahloni
BakaMdluli abayidli inyama yembuti
Badla yenkonkoni
Mdluli!

Indlela yesitsatfu
Mdluli
Sikhandzisa
Mandzindzakandzaba
Wena Delila, tinkhomo
Watsenga emajaha

Indlela yesine
Mdluli
Sikhandzisa
Mkholo lonsundvu
Lonsundvu ngisho netinyawo takho
Mbokodvo lenhle legaya bulawu bemakhosi

Indlela yesihlanu
Mdluli
Sikhandzisa
Semakholo
Mbokodvo lendze
Lesilala bulawu bemakhosi
Mhlanti wendlunkhulu








EXCERPTED From:
''KUBUKA NGELISO LELIBANTI LIGALELO LEMASIKO NENKHOLO YEBANTFU EKUTALWENI KABUSHA KWE-AFRIKA KUBUKWE NGCO SIVE SEMASWATI'' By PETROS MAFIKA LUBISI



27 comments:

  1. Replies
    1. Nami ngiyafisa ukwati ukutsi uMatala Nnkosi yena?

      Delete
  2. Ngicela kubuta labakwa Mdluli Lukhele Mngometulu bangenaphi bona??

    ReplyDelete
  3. mina ngophenyo engilenzile nolwazi ngokomlando waka MDLULI/MDHLULI ngazi ukuthi bebangabazingeli abaphambili bandlula nalapho kunesiziba esingandlulwa ngisho intwala.bandlula lapho kungandluli muntu.
    u Mdluli,Bhekiswayo,Lukhele,Mgomezulu,Skhandisa ngingabala kushone ilanga.Lokuhlukana kangaka kwesibongo kwadalwa ukunqoba izimpi nokuqabana emndenini

    ReplyDelete
  4. MDLULI means survival of the fittest from the olden days

    ReplyDelete
  5. Ngiyabonga kakhulu ngosipha ulwazi olungaka kwand bo Mdluli

    ReplyDelete
  6. NDLULA LAPHO KUNGANDLULWA KHONA !!!

    ReplyDelete
  7. Apparently, there's a village in eSwatini called Emashobeni..what is the significance of this area in the history of the Mdluli clan.

    ReplyDelete
    Replies
    1. Yati nami ngiyafisa kukwati loko

      Delete
  8. Mina izithakazelo engizaziyo. Ngo Mdluli,"shenge, mfumbathi, Sikwayo, nzimande, mswazi, lukhele, mabiyela ngafushane ngoba amade azomsibekela. Ezakithi Ke lezo", xolani lo

    ReplyDelete
  9. Kepha ngifisa ukwazi kancono ngomlando ngokuzaleka nokuzalana kwamakhehla a kithi

    ReplyDelete
  10. Ngiyafisa mina kekuhlanganwe ndawothizeni kubizwe wonke umuntu waka Mdluli ezenolwazi lwakhe lomlando

    ReplyDelete
  11. Nami mgiyafisa ukwazi ukuthi kahle sivelaphi ngoba ngathi nomgomezulu uyagena kwamdluli

    ReplyDelete
  12. Ngokwazi kwami o Mngomezulu bakithi uzalo laka Mdhluli/Mdluli

    ReplyDelete
  13. Mngometulu and Mdluli yah Kona bakanyekanye back from bokhokho but I promic to give u d full history

    ReplyDelete
  14. OMdluli zikode bona baqhamukaphi?

    ReplyDelete
  15. mdlulisydney@gmail.com19 April 2022 at 05:13

    kawukho umehluko ngaMdluli na Mdhluli sibongo sinye, kuphela nje kubeliphutsa ka ndabazababantu. ngiko nje nalesinanatelo sisinye.

    ReplyDelete
  16. Matalankosi

    ReplyDelete
  17. If you need more information about how different people uses different clan names for the same surname, you can contact me on 0727518936. We have Dlamini sibalukhulu from KZN and Dlamini Nkhosi, wena wekunene, the Swati King

    ReplyDelete
  18. Ngifisa ukwazi ukuthi emlandweni ngubani owagcina sekunguye okhulise isibongo sakwa MDLULI e KZN ngoba singabakwa MDLULI sise KZN thina thanks

    ReplyDelete
  19. Mdluli yena uphuma kusiphi isizwe?Mdluli uzalwa wubani futhi yena wazala bani?wobani abafowabo kaMdluli?Baqhamuka kuphi ne Africa abakwa Mdluli?

    ReplyDelete
    Replies
    1. good question Bafo. Nobukhosi bomMdluli e Nelspruit invelaphi nesizinza sawo?

      Delete
  20. Mina ngolwazi lwami enginalo, mina ngingowakwa Mngomezulu kuthiwa uMdluli indodana endala ka Mngomezulu ngokudabuka sisuka kubesuthe e Polokwane manje ngiyadideka masekuchazwa ngalendlela

    ReplyDelete